حمید منتظری، مدیرعامل شرکت تولیدی-صنعتی الکتروکویر اعتمادسازی بلندمدت، سرمایه راهبردی الکتروکویر در مسیر رشد بوده است

مقدمه:
حمید منتظری، مدیرعامل شرکت تولیدی-صنعتی الکتروکویر، با پشتوانه‌ای از تجربه‌های اجرایی در حوزه تابلوهای برق، بر این باور است که شکل‌گیری رابطه‌ای پایدار و مبتنی بر اعتماد متقابل با کارفرمایان، مهم‌ترین عامل در تداوم و توسعه همکاری‌های موفق در این صنعت بوده است.

شرکت الکتروکویر که فعالیت خود را از سال ۱۳۶۱ در شهر یزد، با تمرکز بر تولید تابلوهای برق فشار ضعیف و متوسط آغاز کرد، طی دهه‌های اخیر، با تکیه بر همکاری‌های فنی با برندهای اروپایی و جلب اعتماد کارفرمایان در پروژه‌های ملی، موفق شده است نه‌تنها سهم مؤثری در بازار داخلی داشته باشد، بلکه به حوزه صادرات نیز ورود کرده و بخشی از ظرفیت تولید خود را در خارج از مرزها توسعه دهد.

متن پیش‌رو حاصل گفت‌وگوی ماهنامه «علم برتر» با ایشان درباره تجربه‌ها، چالش‌ها و نگاه آینده‌محور این مجموعه در صنعت تابلوسازی کشور است.

**

**

لطفاً خودتان و همچنین مجموعه تولیدی – صنعتی خود را به‌صورت کامل معرفی بفرمایید. چه پروژه‌هایی را تاکنون در زمینه ساخت تابلوهای برق یا پست برق انجام داده‌اید؟

حمید منتظری هستم، مدیرعامل شرکت تولیدی – صنعتی الکترو کویر. این شرکت در سال ۱۳۶۱ در شهر یزد تأسیس شد و از همان آغاز کار، تمرکز خود را بر طراحی و ساخت تابلوهای برق صنعتی باتکیه‌بر تکنولوژی‌های روز قرارداد. خوشبختانه امروز، پس از بیش از چهار دهه فعالیت مستمر، الکترو کویر باتکیه‌بر دانش و تلاش نیروهای متخصص خود، به مجموعه‌ای با داشتن دانش فنی اختصاصی و سازنده‌ای قابل‌اعتماد در صنعت تابلوسازی کشور تبدیل شده است.

در این سال‌ها، افتخار داشتیم در طیف گسترده‌ای از پروژه‌های صنعتی و زیرساختی در سطح کشور حضور فعال داشته باشیم؛ از پروژه‌های بزرگ در صنایع نفت، گاز و پتروشیمی، نیروگاه‌ها، صنعت سیمان، معادن و فلزات اساسی و غیرآهنی گرفته تا طرح‌های زیربنایی مانند واحدهای آب‌شیرین‌کن، خطوط انتقال آب، بنادر، مراکز داده، بیمارستان‌ها و پروژه‌های حوزه حمل‌ونقل.

آنچه برای ما فراتر از اجرای پروژه‌ها اهمیت دارد، اعتماد کارفرمایانی‌ست که پس از تجربه همکاری نخست، ما را در پروژه‌های بعدی نیز انتخاب کرده‌اند. تداوم این ارتباطات، در دل تمام پیچیدگی‌ها و چالش‌های صنعت، ارزشمندترین دستاورد ما در الکترو کویر بوده و انگیزه‌ای‌ست برای ادامه مسیر با همان تعهد و کیفیت همیشگی.

چالش‌هایی که در صنعت تولید تابلوهای برق معمولاً با آن مواجه هستید، چیست؟

واقعیت این است که امروز شاید بهتر باشد بپرسیم «با چه چالش‌هایی مواجه نیستیم؟» چرا که در شرایط کنونی، فشارها و عدم قطعیت گوناگون، تقریباً تمامی سطوح حیاتی سازمان‌ها را درگیر کرده‌اند و صنعت ما نیز از این قاعده مستثنا نیست.

به‌عنوان‌مثال، در حوزه منابع انسانی، سال‌هاست که جذب نیروهای متخصص و متعهد با پیچیدگی‌های فراوان روبه‌رو شده؛ موضوعی که مستقیماً بر کیفیت اجرا و توسعه‌ی ظرفیت‌ها تأثیر می‌گذارد. در بُعد مالی و کسب‌وکار، جریان نقدینگی تحت‌فشار شدیدی قرار دارد و تأمین منابع، چه برای تولید و چه برای توسعه‌های فنی و تجهیزاتی، با محدودیت‌های جدی همراه است. از سوی دیگر، فرصت‌های صادراتی کاهش یافته‌اند و همکاری‌های فنی جدید با شرکت‌های پیشرو جهانی دشوارتر از گذشته شده است. موانعی مانند محدودیت در تأمین ارز، فرایندهای زمان‌بر ترخیص کالا، افزایش هزینه‌های تمام‌شده در حوزه بازرگانی، و حتی اختلالاتی مانند قطع آب و برق ناشی از ناترازی‌ها، همگی از جمله مسائلی هستند که فعالیت شرکت‌های صنعتی را تحت‌فشار قرار می‌دهند. در سطح کلان نیز، فضای تصمیم‌گیری با عدم قطعیت‌های فراوان همراه شده؛ به‌گونه‌ای که بسیاری از سازمان‌ها در اتخاذ تصمیمات راهبردی خود با تردید و ریسک بالا مواجه هستند که به تأخیر در تعریف و اجرای پروژه‌های بزرگ منجر شده است.

از سوی دیگر، موضوع ورود کالاهای بی‌کیفیت و غیراستاندارد به بازار نیز همواره یکی از چالش‌های جدی ما و هم‌صنفی‌هایمان بوده است. محصولات ارزان‌قیمت ولی فاقد اصالت، ضمن تضعیف جایگاه تولیدکنندگان معتبر، در نهایت به زیان مصرف‌کننده و کل صنعت تمام می‌شود.

بااین‌حال، باور ما در الکترو کویر این است که چالش، جزئی از زیست حرفه‌ای در صنعت امروز ایران است. آنچه اهمیت دارد، حفظ شجاعت تصمیم‌گیری، واقع‌بینی در مواجهه با محدودیت‌ها و پایبندی به مسیر توسعه است، حتی اگر این مسیر به‌ناچار کندتر یا پرپیچ‌وخم‌تر از گذشته طی شود.

به نظر شما نقش نوآوری در بهبود عملکرد این صنعت چقدر است؟

نقش نوآوری در بهبود عملکرد صنعت برق، و به‌ویژه تابلوسازی، بسیار پررنگ و حیاتی است. عبور از روش‌های سنتی و حرکت به‌سوی راه‌حل‌های نوآورانه، می‌تواند تحولات قابل‌توجهی در سطوح مختلف یک بنگاه صنعتی و حتی در مقیاس کلان اقتصادی ایجاد کند.

در تجربه ما در الکترو کویر، نمونه‌ای ملموس از این نگاه مربوط به دوران پس از برجام بود؛ زمانی که موفق شدیم لایسنس توسعه سیستم BPMS را تهیه کنیم و با توسعه اختصاصی آن، سیستم‌های اتوماسیون داخلی‌مان را به‌روزرسانی کنیم. این تحول، باعث افزایش چشمگیر سرعت و دقت گردش کارها، ارتقای سطح شفافیت در فرایندها و در نهایت بهبود کیفیت خدمات‌رسانی به کارفرمایان شد.

بااین‌حال، ظرفیت اصلی نوآوری در صنعت تابلو برق ایران هنوز به طور کامل فعال نشده است. به‌عنوان‌مثال، الزامات ناشی از توسعه شبکه‌های هوشمند (Smart Grid) هنوز در سطح استانداردهای بالادستی کشور به رسمیت شناخته نشده‌اند. درصورتی‌که سیاست‌گذار به سمت تدوین مقررات و الزامات مشخص در این حوزه حرکت کند، تقاضای بازار به طور طبیعی از تابلوهای سنتی به‌سوی تابلوهای هوشمند و ارتباط‌پذیر سوق خواهد یافت. چنین تغییری، منجر به بازتعریف نقش تابلوهای برق از یک ابزار صرفاً حفاظتی و توزیعی، به یک عنصر فعال در مدیریت انرژی و تعامل گر با شبکه خواهد شد.

در سطح جهانی، روندهایی مانند رشد شتابان هوش مصنوعی و افزایش تقاضا برای مراکز داده، به‌روشنی بیانگر آن است که آینده صنعت برق و تابلوسازی به طور مستقیم از نوآوری‌ها تأثیر خواهد پذیرفت. بر اساس گزارشی از شرکت Deloitte، تنها در ایالات متحده تا سال ۲۰۳۵، حدود ۱۲1 گیگاوات ظرفیت نیروگاهی جدید صرفاً برای پاسخ‌گویی به نیازهای ناشی از توسعه هوش مصنوعی مورد نیاز خواهد بود.

در نهایت، نوآوری برای ما در الکترو کویر، صرفاً به معنای افزودن یک ویژگی فنی جدید نیست؛ بلکه رویکردی است در راستای فهم دقیق‌تر نیاز بازار، پیش‌بینی روندهای آتی و ایجاد تمایز پایدار در خدمت‌رسانی. این مسیر، نیازمند سرمایه‌گذاری بلندمدت، پذیرش ریسک‌های تحول و مهم‌تر از آن، اعتقاد سازمانی به یادگیری مستمر است.

چگونه از تکنولوژی‌های نوین برای بهبود کیفیت تولید تابلوهای برق استفاده می‌کنید؟

فرایند تولید تابلوهای برق به‌طورکلی در دو مرحله اصلی طراحی و ساخت تکمیل می‌شود و هرگونه به‌کارگیری فناوری‌های نوین در هر یک از این مراحل، نقش تعیین‌کننده‌ای در ارتقای کیفیت و قابلیت اطمینان محصول نهایی دارد.

در الکترو کویر، طی سال‌های گذشته، استفاده از فناوری‌های نوین همواره مبتنی بر استانداردها و الزامات شرکت زیمنس در فرایندهای طراحی و ساخت بوده است. این همکاری باعث شد که از همان ابتدا، طراحی خطوط تولید، انتخاب ماشین‌آلات و نحوه استقرار فرایندها، با نظارت و تأیید مستقیم این شرکت آلمانی انجام گیرد. این موضوع در سال‌های بعد به‌عنوان یک الگوی ذهنی برای ما باقی‌مانده است. در ادامه این مسیر تلاش ما در به‌روز نگه‌داشتن کلیه نرم‌افزارهای مهندسی موردنیاز صورت‌گرفته تا اطمینان از صحت طراحی‌ها و انطباق آن‌ها با استانداردهای بین‌المللی را برای کارفرمایان تضمین کند.

در بخش تولید نیز اقداماتی برای رباتیک‌سازی برخی از خطوط و به‌روزرسانی ماشین‌آلات انجام شده تا ضمن افزایش سرعت و دقت، احتمال بروز خطاهای انسانی به حداقل برسد.

ما معتقدیم فناوری، تنها زمانی ارزش‌آفرین است که به‌درستی در بطن فرایندها بنشیند و با نیازهای واقعی تولید هم‌راستا شود. در همین راستا، همچنان در حال ارزیابی مسیرهای جدید هستیم تا تکنولوژی، نه صرفاً به‌عنوان یک مزیت، بلکه به‌عنوان بخشی از ماهیت تولید در الکترو کویر نهادینه شود.

چگونه با چالش‌های محیط زیستی در فرایند تولیدتان مقابله می‌کنید؟

هرچند صنعت تابلوسازی در ردیف صنایع آلاینده یا انرژی‌بر سنگین قرار نمی‌گیرد، اما در مجموعه الکترو کویر تلاش کرده‌ایم با نگاه مسئولانه نسبت به محیط‌زیست، اثرات زیست‌محیطی فعالیت‌های خود را تاحدامکان کاهش دهیم.

برای مثال، در بخش شست‌وشوی پیش از رنگ باتوجه‌به شرایط اقلیمی و تنش‌های آبی در فلات مرکزی ایران و به‌ویژه استان یزد، در حال طراحی و پیاده‌سازی یک سیستم بازیافت آب به‌صورت چرخه بسته هستیم تا مصرف منابع آبی به حداقل برسد. همچنین در حوزه انرژی، در حال نصب سامانه‌های خورشیدی بر روی سوله‌های کارخانه هستیم. این اقدام نه‌تنها به تأمین پایدار انرژی در فصل تابستان کمک می‌کند و از ایجاد وقفه در زمان تحویل پروژه‌ها جلوگیری می‌نماید، بلکه در فصل زمستان نیز با کاهش بخشی از تقاضای برق مصرفی، به سهم خود در کاهش آلاینده‌هایی نظیر مازوت نقش ایفا می‌کند.

نگاه ما این است که توسعه صنعتی و مسئولیت‌پذیری زیست‌محیطی باید هم‌راستا و مکمل یکدیگر باشند، بر همین اساس، به‌صورت تدریجی و مستمر در حال بازنگری و بهینه‌سازی فرایندهای تولید، کاهش ضایعات و حرکت به سمت استفاده‌ی کمتر از منابع تجدیدناپذیر هستیم.

چگونه با رقبای خارجی در بازار منطقه رقابت می‌کنید؟

واقعیت این است که تداوم تحریم‌ها طی یک بازه زمانی طولانی، بسیاری از شرکت‌های ایرانی را از حضور مؤثر در بازارهای بین‌المللی بازداشته است. از یک‌سو، ناتوانی بانک‌ها در صدور تضامین موردقبول برای کارفرمایان خارجی و از سوی دیگر، محدودشدن دسترسی به فناوری‌های نو و دانش روز، موانعی جدی بر سر راه رقابت‌پذیری شرکت‌های داخلی ایجاد کرده‌اند. افزون بر این، در نبود حمایت‌های عملی و مؤثر از صادرات خدمات فنی و مهندسی، رقابت با شرکت‌هایی از کشورهایی دیگر که از مشوق‌ها و زیرساخت‌های حمایتی گسترده‌تری برخوردارند، دشوارتر شده است. در چنین فضایی، امکان ورود و ماندگاری در بازارهای منطقه‌ای برای بسیاری از فعالان ایرانی محدود شده است.

بااین‌حال، در الکترو کویر تلاش کرده‌ایم تا مسیر متفاوتی را طی کنیم. ما طی سال‌ها، باتکیه‌بر ظرفیت‌های تولیدی و دانش فنی انباشته، زمینه‌ای فراهم کرده‌ایم تا از طریق شرکای خارجی‌مان در برخی بازارهای منطقه‌ای حضور داشته باشیم.

به باور ما، هرچند شرایط برای رقابت با رقبای بین‌المللی پیچیده‌تر شده، اما اگر سرمایه‌گذاری هدفمند بر دانش، کیفیت، و ارتباطات بین‌المللی به‌درستی انجام شود، همچنان می‌توان در این عرصه نقش‌آفرین بود.

چه رویکردها و استراتژی‌هایی در توسعه بازارها، صادرات و فروش محصولات تولیدی خود دارید؟

در مجموعه ما، مطالعه بازار و پایش مداوم شرایط، روندها و نیازهای مشتریان، یک فرایند دائمی و ساختاریافته است.

یکی از خطوط ثابت استراتژی ما، تمرکز بر توسعه محصولات و تایپ تست کامل آن‌ها بر پایه دانش فنی و تخصصی بوده تا از طریق ایجاد تمایز، سهم پایدارتری از بازار را به دست آوریم. نمونه‌ای از این رویکرد، توسعه تابلوهای مخصوص کوره‌های قوس الکتریکی (EAF/LF)  در صنعت فولاد و تابلوهای ژنراتوری (GCB) نیروگاه‌ها بوده که باهدف پاسخگویی دقیق‌تر به نیازهای پروژه‌های صنعتی و شرایط عملکردی خاص این واحدها طراحی و عرضه شده‌اند. یکی دیگر از محورهای مشترک در اغلب تصمیم‌گیری‌های ما، تمرکز بر تکمیل زنجیره ارزش گروه صنعتی الکترو کویر بوده است. ما تلاش کرده‌ایم با تنوع‌بخشی به محصولات، راهکارهای جامع‌تری ارائه دهیم که بتوانند نیازهای کامل‌تری از کارفرمایان را پوشش دهند.

به لطف این نگاه و سرمایه‌گذاری‌های هدفمند انجام‌شده در سال‌های گذشته، بسیاری از فعالان بازار، گروه صنعتی الکترو کویر را نه صرفاً یک تابلوساز، بلکه به‌عنوان یک تأمین‌کننده‌ی راهکارهای یکپارچه در حوزه برق صنعتی می‌شناسند.

چگونه با چالش‌های نیروی کاری مواجهه می‌شوید و چالش‌های این حوزه را به چه صورت مدیریت می‌کنید؟

چالش‌های منابع انسانی، در سال‌های اخیر به یکی از مسائل محوری اغلب سازمان‌ها، چه در داخل و چه در سطح بین‌المللی، تبدیل شده است. شاید جالب باشد که بدانیم حتی شرکت‌هایی مانند  Siemens،ABB  و Apple هم در گزارش‌های سالیانه خود برای سهام‌دارانشان به دشواری‌های مرتبط با جذب و نگهداشت نیروی انسانی اشاره می‌کنند. البته بدیهی است که جنس این چالش‌ها برای ما در ایران، با آنچه در بازارهای توسعه‌یافته تجربه می‌شود تفاوت اساسی دارد.

در الکترو کویر، ما با شرایط خاص‌تری روبه‌رو هستیم. عمده نیروهای ما در یزد مستقرند و در جذب و نگهداشت نیروی توانمند، عملاً در رقابت با صنایع بزرگی همچون معادن و فولاد منطقه قرار داریم؛ صنایعی که هم از نظر گستره فعالیت و هم امکانات مالی، مزیت‌های قابل‌توجهی دارند.

بااین‌وجود، ما تلاش کرده‌ایم با ترکیبی از سیاست‌های مختلف، تاحدامکان در این رقابت مؤثر عمل کنیم. از یک‌سو در تلاش برای ارائه مشوق‌های مالی منصفانه‌تر نسبت به متوسط صنعت تابلوسازی هستیم، و از سوی دیگر، مسیر رشد حرفه‌ای نیروها را از طریق برنامه‌های جانشین‌پروری و مشارکت در پروژه‌های توسعه‌ای فراهم کرده‌ایم.

البته باید با واقع‌بینی گفت که هیچ راهکار قطعی و کاملی در این حوزه وجود ندارد. اما آنچه برای ما اولویت داشته، داشتن نگاه پویا به منابع انسانی است. سیاست‌های جذب، نگهداشت و توانمندسازی نیروها به‌صورت مستمر مورد بازنگری قرار می‌گیرند تا بتوانیم متناسب با شرایط بازار کار و چشم‌اندازهای سازمانی، مسیر متعادلی را در این حوزه طی کنیم.

فرایند آموزش و توانمندسازی کارکنان در شرکت شما چگونه است؟

در الکترو کویر، آموزش و توانمندسازی کارکنان نه به‌عنوان یک فعالیت مقطعی، بلکه به‌عنوان بخشی از مسیر توسعه‌ی فردی و سازمانی تعریف شده است. ما معتقدیم سرمایه انسانی توانمند، مهم‌ترین پشتوانه‌ی موفقیت بلندمدت شرکت است.

براین‌اساس، رویکرد ما تلفیقی از آموزش رسمی و یادگیری در حین عمل است. از یک‌سو، با حمایت از حضور همکاران در دوره‌های تخصصی، برگزاری کارگاه‌های آموزشی درون‌سازمانی با حضور اساتید خبره و اشتراک تجارب فنی درون تیم‌ها، زمینه‌ی رشد مهارتی فراهم می‌شود. از سوی دیگر، با شناسایی نیروهای مستعد و ایجاد امکان مشارکت آن‌ها در پروژه‌های توسعه‌ای، مسیر یادگیری بین‌رشته‌ای و درک عمیق‌تر از فرایندهای سازمانی نیز فراهم می‌گردد.

همچنین، بهره‌گیری از برنامه‌های چرخش شغلی و جانشین‌پروری، به تقویت همکاری بین واحدی و آمادگی نیروها برای پذیرش مسئولیت‌های بیشتر در آینده کمک می‌کند. ما این فرایند را نه صرفاً ابزاری برای آموزش، بلکه بستری برای خلق ظرفیت‌های تازه و پایداری سازمان در بلندمدت می‌دانیم.

چه انگیزه‌ها و ایده‌هایی برای پیشرفت در حوزه تابلوهای برق در سال 1404 دارید؟

اگرچه پیش‌بینی فضای کلی سال ۱۴۰۴، حتی در ابتدای سال هم کار آسانی نبود و باتوجه‌به تحولات سیاسی اخیر و افزایش سطح بی‌سابقه‌ای از عدم قطعیت‌ها، این پیش‌بینی‌ها پیچیده‌تر هم شده‌اند، اما ما در الکترو کویر باور داریم که حتی در چنین شرایطی نیز برنامه‌های توسعه‌ای، بخشی جدانشدنی از زیست سازمانی ما هستند که باید با نگاه واقع‌بینانه و انعطاف‌پذیر، آن‌ها را ادامه داد؛ هرچند با مقیاس‌ها و اولویت‌بندی‌های متفاوت‌تر از قبل. در همین چارچوب، ما در سال جاری با تمرکز بر بهره‌وری و مدیریت بهینه منابع، همچنان پروژه‌های توسعه‌ای را در دو محور اصلی دنبال می‌کنیم:

اول، توسعه سبد محصولات تابلویی باتکیه‌بر ظرفیت‌های دانشی و تجربه فنی، به‌نحوی‌که بتوانیم خدمات جامع‌تر و تخصصی‌تری را به پروژه‌های صنعتی ارائه دهیم. دوم، نگاه به بازارهای مکمل که پتانسیل بالایی برای ایجاد ارزش افزوده دارند و می‌توانند افق‌های تازه‌ای برای ما ترسیم کنند.

بر این باوریم که حتی در سال‌هایی با فضای مبهم، می‌توان با تصمیم‌گیری آگاهانه، تدریجی و واقع‌نگر، مسیر رشد را حفظ کرد. پیشرفت از نگاه ما، الزاماً به معنای توسعه پرشتاب نیست، بلکه گاهی پایداری هوشمندانه در مسیر توسعه، خود مهم‌ترین دستاورد محسوب می‌شود.

چه پیامی برای جوانانی که در این حوزه حرفه‌ای تازه ورود کرده‌اند و فعالیت می‌کنند دارید؟

ورود به صنعت برق، به‌ویژه در حوزه تخصصی تابلوسازی، می‌تواند نقطه آغاز یک مسیر حرفه‌ای پربار باشد؛ به‌شرط آنکه با نگاه هدفمند و ذهنی باز همراه شود. توصیه ما به جوانانی که امروز قدم در این راه می‌گذارند، قبل از هر چیز داشتن برنامه‌ای روشن برای مسیر شغلی‌شان است. این صنعت، همان قدر که پر از فرصت است، بی‌تردید با چالش‌هایی نیز همراه خواهد بود؛ اما آنچه مهم است، حفظ انگیزه و تداوم تلاش حتی در بزنگاه‌های دشوار است.

ایران کشوری‌ست که همواره در دل شرایط پیچیده، ظرفیت‌های تازه‌ای را شکوفا کرده و این ویژگی، در صنعت برق بیش از هر جای دیگری مشهود است. این صنعت نیازمند افرادی است که علاوه بر پشتکار، توان یادگیری بالا و جسارت در فکرکردن متفاوت را داشته باشند.

اگر بتوانید با دیدی خلاق، تمرکز بر ایجاد ارزش، و تعهد به یادگیری وارد این فضا شوید، بدون شک سهم مؤثری در آینده این صنعت خواهید داشت. آینده از آن کسانی‌ست که صبور، کنجکاو و اهل آموختن‌اند. مسیر آسانی نیست، اما برای آن‌هایی که باانگیزه می‌آیند، افق‌های روشنی در انتظار است.